Mensen ondersteunen in hun rouwproces? Misschien moeten we hierbij niet zozeer het woord ‘steun’ gebruiken maar moeten we het hebben maar over een dialoog doorheen de tijd. Klinkt dat beter? Ja? Fijn, omdat dat precies is wat het zou moeten zijn: een evoluerende dialoog zonder exact eindpunt.
Spijt genoeg, wordt het ondersteunen van mensen in hun rouw door vrienden en familie soms verkeerd ingeschat. Mensen denken al vlug dat het iets is om af te vinken op hun to-do-lijstje en niet als een voortdurende proces van afstemmen.
Bloemen sturen, check. Naar de begrafenis gaan, check. Steun aanbieden, check. En klaar!
En natuurlijk voelt dat goed, een taak te kunnen afronden. Maar in rouw werkt dit zo niet. Als iemand doorheen een rouwproces gaat, dan zou de ondersteuning ook de vorm van een proces moeten aannemen!
Meestal loopt het anders.
Mensen voelen zich ongemakkelijk als ze moeten praten over verdriet. Wat maakt dat praten over je geliefde moeilijk en meestal vermeden wordt. Of mensen verdwijnen gewoon stilletjes uit beeld.
Het zou anders kunnen zijn als de directe omgeving, familie en vrienden hun rol anders gaan inkleuren en rouwen niet als iets met een begin en einde definiëren. Nu, praten over verdriet is niet eenvoudig, zeker als je bang bent om de verkeerde dingen te zeggen of emoties niet je favoriete gespreksonderwerp zijn. Er is maar één oplossing: gewoon doen! Je kan er op vertrouwen dat het ongemak zal smelten als sneeuw voor de zon en dat er ruimte zal komen voor verbondenheid, openheid, delen van herinneringen en steun.
Het kan natuurlijk verwarrend zijn: denken dat je steun biedt en ondertussen ben je alleen maar iets aan het afvinken. Het kan heel aantrekkelijk aanvoelen om tegen jezelf te zeggen dat iemand weet dat je beschikbaar bent of dat ze zal het wel zullen vragen als iets nodig heeft. Of er is dat ongemakkelijke gevoel dat je een aanbod hebt gedaan maar nadien nooit meer iets heb gehoord.
Beschikbaar zijn is niet hetzelfde als je engageren in langdurige ondersteuning. Net zoals hulp aanreiken niet hetzelfde is als er van uitgaan dat de bal in het andere kamp ligt als mensen niet meer reageren. Er kunnen verschillende redenen zijn waarom iemand die rouwt niet ingaat op je aanbod of niet direct hulp gaat zoeken. Ga er dus van uit dat, zeker in de eerste maanden, de bal altijd in jouw kamp zal liggen. Je moet echt niet opdringerig zijn, gewoon af en toe even zachtjes polsen.
Er bestaat ook zoiets als diffusie in verantwoordelijkheid op het moment dat er meerdere mensen aanwezig zijn die actie kunnen ondernemen. Wanneer er een massa volk om je heen loopt, ben je gewoon minder geneigd een ander te helpen omdat je er van uit gaat dat iemand anders het wel zal doen – iemand die daar waarschijnlijk beter in is.
Rouwende mensen zijn soms verbaasd wanneer ze er achter komen dat ze veel minder steun ondervinden dat ze hadden verwacht. Het is niet zo dat mensen niet willen helpen maar ze gaan er veelal van uit dat anderen het wel zullen doen, mensen die wellicht closer zijn of veel beter kunnen omgaan met rouw en al de emoties die er bij horen.
Ga er dus niet van uit dan mensen die rouwen al de steun hebben die ze nodig hebben omdat ze heel veel vrienden en familie hebben. Het kan nooit kwaad om even te checken.
En als iemand niet reageert op je aanbod, kan het zijn dat die persoon even tijd alleen nodig hebben of dat er iets anders nodig is. En dat is allemaal prima. Neem het niet persoonlijk, het gaat ten slotte niet over jou. Blijf ontvankelijk en voel je niet beledigd. Iedereen rouwt op zijn eigen manier en op zijn eigen snelheid. Blijf uitreiken, stuur een mailtje of een kaartje. Het is altijd goed om de andere te laten weten dat je aan hen denkt.
