De herfst laat zijn invloed voelen in mijn leven. Het zijn kleine momenten die me uit evenwicht brengen en maken dat ik me voor even weer heel emotioneel voel. Gisteren hoorde ik iemand op televisie praten over de band die hij had met zijn overleden hond. En dat die hond voor altijd bij hem in zijn hart woonde. Ik vond dat zo mooi en tegelijkertijd was het verdriet om Joonas er ook weer. Zo voor even gaat het dan heel diep bij mijn om daarna al vlug weer verder te gaan met de orde van de dag.
Het voelt ook alsof het er een beetje bij hoort op het moment dat de dagen korter worden, kinderen weer naar school gaan en de winter voor de deur staat. Alsof er ineens meer tijd om het gemis ruimte te geven.
Dat betekent ook niet meteen dat dit een slechte tijd is in het jaar. Het voelt eerder alsof er weer meer ruimte is om de verbondenheid te voelen met diegene die er niet meer zijn nu de wereld weer wat stiller is geworden.
En dan vraag ik me af, zou iedereen een rouwseizoen hebben?
Er is natuurlijk altijd wel een datum op de kalender die herinneringen boven brengen aan het verlies in je leven. Verjaardagen, feestdagen en vakanties liggen verspreid doorheen het jaar als obstakels op je weg die je elke keer weer voor een uitdaging zetten. Het eerste jaar ga je van obstakel naar obstakel op de kalender en is er weinig sprake van een rouwseizoen, het is gewoon een heel jaar van rouw.
Maar het is niet zo voor voor je hele leven. En niemand kan zeggen hoe het voor jou is maar voor mij wordt de rouw keer op keer zachter doorheen de tijd, meer handelbaar. En de herfst is zo een periode dat het verdriet weer actief naar boven komt borrelen maar over het algemeen voelt het meer diffuus met minder heftige pieken.
Rouw verandert doorheen de tijd, je leert leven zonder diegene die je moet missen ook al blijft de liefde onveranderd. Op veel dagen is je verdriet gewoon een stille aanwezige die niet langer al je aandacht nodig heeft.
Maar er zullen ook dagen zijn waarop het verleden jou weer heftig raakt. En wanneer dat gebeurt kunnen al de herinneringen weer heftig wakker worden, kunnen er nieuwe en oude vragen de kop opsteken en voel je weer intens verdriet. Niets van dat alles betekent dat je niet goed omgaat met je verdriet. Je ervaring is gewoon heel normaal.
De mythes dat rouw eindigt leeft nog altijd. Ergens is er nog altijd de gedachte dat goed rouwen betekent dat je een tijdje hard moet werken om uiteindelijk te belanden op een plek waar je je alleen maar goed voelt en zonder zorgen. En als dat niet is, heb je niet hard genoeg gewerkt.
En soms lijkt dat een aanlokkelijke gedachte. Dat je er voorbij kunt geraken. Dat je vrede kunt vinden met de dood en minder verdriet voelen. Maar zo werkt het niet, het leven gaat constant op en neer net zoals de zee zijn eb en vloed kent.
Vrede komt wanneer we leren leven met de volatiliteit van een rouwende ziel. Het is geen verhaal met een einde, maar een ervaring die komt en gaat in wisselende nuances. Het is dus ook niet zo raar om de ervaring van een rouwseizoen te hebben.
We hebben als mens de mogelijkheid om liefde te voelen ook al ervaren we geen tastbare bewijzen dat het gevoel wederkerig is. We moeten diegene die er niet meer is dan ook niet loslaten en simpelweg verder gaan met ons leven als we dat niet willen. En dat is wat mensen meestal ook doen, ze laten niet los maar gaan een blijvende band aan over de grens van leven en dood heen.
