Was er iemand die, in die dagen na een groot verlies, tegen je zei dat je toch zo sterk was? Of dat je het toch zo goed deed. En als dat zo was, hoe voelde dat voor jou? Voelde het alsof je gesteund en bemoedigd werd of voelde jij je net niet gezien of verkeerd begrepen?
Dergelijke uitspraken vallen niet altijd in goede aarde. Het kan natuurlijk zijn dat mensen zich hierdoor net echt sterk gaan voelen maar in vele gevallen is dat niet het geval. Maar hoe kan het, dat iets dat eigenlijk als een compliment is bedoeld, zo confronterend kan zijn voor mensen die rouwen. Rouwen is natuurlijk is iets heel persoonlijks maar het zou zo maar kunnen dat:
Rouwende mensen zich niet altijd sterk voelen en zinspelen op hun sterkte kan dan ook verkeerd begrepen worden of aanvoelen als een betutteling.
Het kan ook zo maar zijn dat ze hieruit het besluit trekken dat ze stoïcijns overkomen en zich slecht gaan voelen bij het feit dat ze blijkbaar niet meer emotie kunnen tonen bij wat hen is overkomen.
Mensen complimenten geven over hun sterk zijn, kan impliceren dat dit beter is dan emoties uiten. Het kan het geloof versterken dat emotioneel zijn, teleurstellend is voor anderen in je omgeving.
‘Je moet sterk zijn’ kan een aanwijzing zijn dat je maar beter alles onder controle houdt of dat er anders consequenties aan verbonden zijn.
Als je er van uit gaat dat mensen hun verdriet onder controle hebben, is dit meteen ook een reden om geen begrip en ondersteuning te moeten bieden.
Beweringen over ‘sterk zijn’ kunnen dan ook wel eens verwarrend overkomen ook al zijn ze goed bedoeld. In die zin is er dan ook waarschijnlijk een hele hoop onduidelijkheid over wat het betekent om sterk te zijn in confrontatie met al die gevoelens die je overspoelen na een ingrijpend verlies.
Heel veel mensen geloven dat sterk zijn in rouw betekent dat je altijd recht blijft staan. Net zoals een ridder in het harnas. Het stalen omhulsel is zo hard dat niets hem kan raken. Maar we zijn geen ridders, we zijn kwetsbare mensen. En als je kan weerstaan aan al die verontrustende gedachten en gevoelens, is het misschien omdat je ze liever wil vermijden. We rennen er van weg, dag in dag uit en weglopen is geen teken van moed.
Maar wat betekent het dan om sterk te zijn in rouw?
‘Sterk zijn’ in de context van rouw is iets heel anders dan de meest gangbare definities laten uitschijnen. Dat soort van moedig zijn is van een heel andere orde. Het voelt als jezelf toestaan om gewond te zijn en verzwakt door de pijnlijke gedachten, emoties en herinneringen. En dan kunnen voluit kunnen zeggen: ‘Jullie zijn een deel van mij.’
Rouw brengt soms met zich mee dat je de behoefte voelt om een masker te gaan dragen voor de buitenwereld. Aan de buitenkant kan je dan de indruk wekken dat het goed met je gaat. En ondertussen ben je aan de binnenkant aan het worstelen met die wirwar aan emoties en gedachten waarin je bent terecht gekomen. En dat gevecht is waar de sterkte binnenkomt. Het zijn juist die momenten die niet iedereen kan zien omdat momenten van sterkte heel persoonlijk zijn en meestal in stilte ervaren worden.
Je toont je kracht door kleine stappen van moed die je elke dag neemt. Dingen zoals ‘s ochtends uit je bed komen en blijven doorlopen in een totaal ongekende nieuwe wereld gevuld met vele scherpe randjes. Moed is die doos met herinneringen openen, ook al weet je dat de tranen zullen volgen. Het is een voor de eerste keer een vertrouwde naam luidop durven zeggen in een conversatie. Sterkte in rouw is herkennen, voelen en uitdrukken van al wat er bij je leeft op dat moment.
En wat betekent ‘sterk zijn’ in rouw voor jou?
De volgende keer dat iemand je verteld hoe sterk je wel bent, glimlach en bedenk gewoon dat ze geen idee hebben van wat ‘sterk zijn‘ voor jou betekent.
