Rouw krijgt meer en meer aandacht in een wereld waarin we allemaal uit onze vertrouwde comfortzone worden getrokken. Het is enerzijds hartverwarmend vast te stellen dat er groeiende aandacht is voor al het verlies dat er nu op ons afkomt. En aan de andere kant is het soms heel confronterend om vast te stellen dat het meestal gaat over simpele labels, eenvoudige antwoorden en snelle oplossingen. En zoiets bestaat nu eenmaal niet als het verlies en verdriet gaat. De realiteit is dat deze crisis veel gebieden van ons leven aantast en dus vele vormen van verlies kan doen ontstaan.
Ieder van ons ervaart deze bijzondere tijd, waar we nu met zijn allen doorheen gaan, op een heel individuele manier. We hebben allemaal een verschillend soort gevoel van verlies voor wat er ons overkomt op dit moment. Ook de omstandigheden waarin we leven zijn verschillend net als de manier waarop we er mee omgaan. Het is dus niet zo maar één ding.
Iemand kan verlies ervaren door beperkingen in fysieke, psychologische en inter-persoonlijke mogelijkheden. Sommige ervaringen zijn eenvoudig te beheren, andere zetten je leven compleet op zijn kop. Het vraagt soms van mensen dat ze hun leven opnieuw definiëren en opbouwen.
Bij rouw ligt de focus meestal op het grote verlies dat iemand op een bepaald moment in zijn leven ervaart. Het grote verlies kan echter vele kleine bijkomende verliezen veroorzaken. Het kan daarbij komen tot een heus domino-effect: verlies onze financiële mogelijkheden, van onze thuis, van onze vrienden, van de gemeenschap waarbinnen we leven, onze levensvisie, ons zelfvertrouwen, …
Er kan ook rouw ontstaan als iets of iemand onherkenbaar gaat veranderen of verdwijnen uit ons leven. Mensen voelen zich dan geklemd tussen de hoop dat de dingen weer zullen worden zoals vroeger en het gevoel dat het leven, zoals ze het kenden, voorgoed verloren is gegaan.
Rouw kan cumulatief worden wanneer er nieuw verlies ontstaat vooraleer je de kans hebt gekregen om te rouwen over wat er reeds was aan gemis in je leven. Nieuwe verliezen zullen alle emoties en herinneringen aan vroegere rouwperiodes automatisch weer naar boven brengen.
Mensen hebben ideeën en dromen over hoe ze willen en hopen dat hun leven zou moeten lopen. Ze maken keuzes en werken hard om deze te realiseren. Maar we hebben het leven niet onder controle en soms hebben we niet die partner en die job waar we van droomden. Dergelijke ervaring kan een levenslange rouw met zich meebrengen.
Geanticipeerde rouw is rouw dat voorkomt bij een verlies dat zich mogelijk in de toekomst gaat afspelen. Een gegeven dat eveneens een rouwproces kan starten. Het betekent in geen geval dat de pijn om het verlies minder zal zijn.
Soms voelen mensen dat ze niet gezien worden in hun verdriet door familie, vrienden, de gemeenschap of de samenleving in zijn geheel. Dat betekent meteen ook dat men niet moet rekenen op steun vanuit die omgeving. Het kan leiden tot vereenzaming, schaamte of het gevoel van zwak te zijn.
En ook deze lijst zal niet volledig zijn. We kunnen waarschijnlijk in woorden nooit vatten wat verlies en rouw nu juist allemaal betekent voor mensen. Laat het in de eerste plaats een uitnodiging zijn om ons bewust te worden van de vele mogelijke vormen van verlies die mensen kunnen ervaren. En oplettend te blijven voor het vele verlies dat niet gezien of gehoord wordt, in een periode van ons leven waar niets meer hetzelfde is, laat staan dat het een plek en een tijd krijgt om te helen.
